Σάββατο 31 Ιανουαρίου 2015

To χιονοτσίχλονο, ένας σκανδιναβός στο Δέλτα Αξιού



Ήταν ένα συννεφιασμένο απόγευμα του Γενάρη όταν το χιονοτσίχλονο ακούμπησε τα λεπτά ποδαράκια του στην όχθη του Αξιού ποταμού. Κουρασμένο και αποκαμωμένο από το μακρύ ταξίδι, σωριάστηκε στο νωπό γρασίδι και κούρνιασε κάτω από ένα χαμηλό αλμυρίκι που τον σκέπασε σαν μια ζεστή κουβερτούλα.

Όταν ξύπνησε την επόμενη μέρα το χιονοτσίχλονο πεινούσε πολύ. Είχε να φάει δύο μέρες τώρα και η κοιλίτσα του ζητούσε σκουληκάκια. Σηκώθηκε, κοίταξε γύρω του και άνοιξε όσο μπορούσε το ράμφος του αφήνοντας να βγει ένα σφύριγμα. Έκανε λίγα πηδηματάκια και έφτασε στην άκρη του ποταμιού. Έσκυψε να πιει νερό και παρ’ ολίγο να πέσει από ένα ξαφνικό ταρακούνημα. Σήκωσε το κεφαλάκι του και είδε έναν αετό που μόλις είχε αρπάξει με τα γαμψά του νύχια ένα μικρό τρωκτικό.

Γύρισε και ήπιε νερό, καταπίνοντας αργά, αργά κάθε του γουλίτσα.

-Δε θα θελα να είχα την τύχη του τρωκτικού, σκέφτηκε και πριν καν προλάβει να κινηθεί άκουσε πέντε αγριόπαπιες που πέταξαν από την απέναντι όχθη ενοχλημένες και εκνευρισμένες. Τις είδε να πετούν αλαφιασμένες και μία να πέφτει στο ποτάμι και να παρασέρνεται από το νερό χωρίς να προσπαθεί ούτε να πετάξει ούτε να κολυμπήσει.

-Πολύ παράξενα μου φαίνονται όλα αυτά, διαφορετικός τούτος ο τόπος που ήρθα, συλλογίστηκε το χιονοτσίχλονο, καθώς ήταν συνηθισμένο σε πιο ήρεμο περιβάλλον. Στη Σκανδιναβία όπου ζούσε ποτέ του ένας αετός δεν πετούσε με τέτοια ορμή, ούτε οι αγριόπαπιες τσιρίζανε και πέφτανε χωρίς να κουνάνε τα φτερά τους. Το χιονοτσίχλονο αποφάσισε να μη γυρίσει στη φωλιά του.

-Ίσως είναι καλύτερα να ψάξω να βρω νόστιμα σκουληκάκια, σκέφτηκε και άρχισε την περιήγησή στο δέλτα του Αξιού ποταμού. Μια πηδούσε στο χορτάρι και μια πετούσε χαμηλά κοιτάζοντας τα φυτά, τους θάμνους και τα δέντρα, τα πουλιά και τα ψάρια. Αψηφούσε το κρύο μιας και ήταν συνηθισμένος στο πολικό κλίμα της Σκανδιναβίας και της Ρωσίας.

Ξάφνου άκουσε έναν παράξενο κρότο και δυνατές κραυγές. Είδε πολλά πουλιά να πετάνε φοβισμένα από δω και από κει. Άκουγε παράξενους θορύβους, βουητά να έρχονται από μακριά και δεν μπορούσε να καταλάβει αν ήταν ζώα ή κάτι άλλο που προκαλούσε τόση φασαρία. Μετά από λίγο έφτασε σε μια λιμνούλα.

Εκεί ήταν πραγματικά ήσυχα και γαλήνια, όπως στην πατρίδα του. Το χιονοτσίχλονο στάθηκε και άρχισε να παρατηρεί όλα τα πτηνά. Οι ερωδιοί με τα μακριά λεπτά τους πόδια, περίμεναν υπομονετικά την τροφή τους, οι κύκνοι κολυμπούσαν επιδεικνύοντας την σπάνια ομορφιά τους, ενώ οι πολυάριθμες βαρβάρες τσαλαβουτούσαν φασαριόζικα στα θολά νερά.

Γύρισε πίσω του γιατί αντιλήφθηκε κάτι σαν περπατησιά, σαν κάτι να τον πλησιάζει και είδε έναν άνθρωπο που κρατούσε ένα παράξενο μαύρο αντικείμενο. Έμεινε ακίνητος μη μπορώντας να αντιδράσει. Και τότε άκουσε ένα μικρό κλακ, όπως τα μπαμ που άκουγε μέχρι να φτάσει στη λιμνούλα και του ήρθε ζαλάδα. Το πουλάκι πεσμένο στο χώμα είχε χάσει τις αισθήσεις του.

-Ένα χιονοτσίχλονο, ένα χιονοτσίχλονο, είπε με ενθουσιασμό ο άνθρωπος που τον είχε πλησιάσει. Είναι τόσο όμορφο και τόσο ήρεμο, συνέχισε. Σαν να μην έχει ζήσει ποτέ κοντά σε ανθρώπους, σαν να μην ένιωσε ποτέ απειλή για τη ζωή του.

Ο άνθρωπος το πήρε στη χούφτα του. Το πλησίασε στο αυτί του να ακούσει την αναπνοή του και ψαχούλεψε την καρδούλα του να βρει τους χτύπους της.

-Μάλλον έχασε τις αισθήσεις του, είπε καθησυχασμένος ο άνθρωπος.

Ειδοποίησε το Κέντρο Διαχείρισης του δέλτα Αξιού και σύντομα βρέθηκαν κοντά του οι υπεύθυνοι.

-Κοιτάξτε ένα χιονοτσίχλονο, πιθανόν να ήρθε από την Σκανδιναβία ή τη Ρωσία, σίγουρα πάντως ήρθε από πολύ βόρεια, είναι σπάνιο το είδος αυτό για το δέλτα μας.   

Το χιονοτσίχλονο αισθάνθηκε τη θαλπωρή της χούφτας του πρώτου ανθρώπου που τον εντόπισε και άνοιξε τα ματάκια του. Τον κοίταξε νηφάλια και έβγαλε από μέσα του το χαρακτηριστικό του σφύριγμα.

-Κάποια στιγμή φοβήθηκα όταν σας είδα, νόμιζα πως θα είχα την τύχη της πάπιας που έπεφτε χωρίς να μπορεί να πετάξει ή του τρωκτικού που πιάστηκε στα πόδια του αετού….είπε με το σφύριγμα του.

-Ακούστε πώς σφυρίζει σαν να θέλει κάτι να μας πει, είπε ο ορνιθολόγος που τον κρατούσε στα χέρια του.

Το χιονοτσίχλονο φτερούγισε ελαφρά σαν να ήθελε να δείξει στους ανθρώπους πως ήθελε να τον αφήσουν να φύγει. Όμως όταν κοίταξε τριγύρω του διαπίστωσε πως όλα τα πτηνά του δέλτα βρίσκονταν κοντά του. Τον κοιτούσαν διερευνητικά με πλάγιες ματιές βγάζοντας κραυγές και κρότους με τα ράμφη τους. Δύο ερωδιοί πλησίασαν τον ορνιθολόγο και αυτός έσκυψε και άφησε το μικρό πουλί κοντά τους. Τα λυγερά πτηνά τάισαν από ένα σκουληκάκι το χιονοτσίχλονο.

-Καλώς ήρθες στον τόπο μας φίλε, πρέπει να ήρθες από μακριά γιατί πρώτη φορά βλέπουμε πουλί σαν εσένα, είπε ο άσπρος ερωδιός, ο αργυροτσικνιάς.

-Και πρέπει να πεινάς πολύ, γιατί σε είδαμε που έψαχνες σκουλήκια και στο τέλος λιποθύμησες από την αδυναμία, πρόσθεσε ο γκρίζος ερωδιός, ο σταχτοτσικνιάς.    

-Σας ευχαριστώ, είστε πολύ ευγενικοί! Είπε ο καινούργιος επισκέπτης μασουλώντας τα σκουληκάκια του.

-Πρέπει να σου πούμε κάποια πράγματα για τον υγροβιότοπο αυτόν, ξεκίνησε να μιλάει ένας γηραιός στικταετός. Ο τόπος αυτός είναι μοναδικός γιατί έχει μεγάλη ποικιλία από πτηνά, κάποια μένουμε μόνιμα εδώ από γεννησιμιού μας, τα αποδημητικά πουλιά έρχονται κάθε χειμώνα από μέρη μακρινά. Όμως πρόσεχε γιατί υπάρχουν πολλοί κίνδυνοι.

-Κίνδυνοι; Τι σημαίνει αυτό; ρώτησε όλο απορία το χιονοτσίχλονο.

-Κίνδυνος σημαίνει πως αν δεν προσέχεις μπορεί να πάθεις κάτι κακό, όπως να πέσεις σε μία σωρό από σκουπίδια και να βρωμίσουν τα φτερά σου ή να φας ένα σκουλήκι που μπορεί να είναι δηλητηριασμένο από φάρμακα που ρίχνουν οι άνθρωποι στα χωράφια τους ή το χειρότερο από όλα….

-Να πετάω και κάποια στιγμή να ακούσω ένα μπαμ και να πέσω στο κενό, είπε διστακτικά το χιονοτσίχλονο.

-Ακριβώς αυτό, μαθαίνεις γρήγορα μικρούλη, συμπλήρωσε μια κουκουβάγια.  

Το χιονοτσίχλονο συνέχισε να τους κοιτάζει. Πεινούσε και άλλο και ένιωθε ακόμη κουρασμένος. Τα πτηνά κατάλαβαν την ταλαιπωρία του και σκέφτηκαν πως έπρεπε να του βρουν αμέσως την πιο ασφαλή φωλιά.

-Θα σε φιλοξενήσουμε όσο εσύ το θέλεις, είπε μια βαρβάρα, και βέβαια είσαι ευπρόσδεκτος στην παρέα μας.

-Ευχαριστώ, ευχαριστώ πολύ. Τώρα που σας γνωρίζω καλύτερα διαπιστώνω πως είστε πολύ ευγενικά πλάσματα, πριν λίγο νόμιζα πως είστε εχθροί μεταξύ σας, σας είδα λίγο νευρικούς…

Τα πτηνά κατέβασαν το κεφαλάκι τους για να δείξουν ότι συμφωνούσαν.

-Η ηρεμία υπάρχει μέσα μας, υπάρχει και στους ανθρώπους. Απλά κάποιοι άνθρωποι ταράσσουν τη γαλήνη μας, μας κυνηγούν, μας ενοχλούν…είπε ένας σταχτοτσικνιάς και συνέχισε.

-Ευτυχώς όμως που δεν είναι όλοι οι άνθρωποι ίδιοι. Υπάρχουν και καλοί, όπως αυτοί οι επιστήμονες που μας παρακολουθούν διακριτικά, από μακριά με τις κάμερες και τα κυάλια.

-Και τα παιδάκια που έρχονται με τα σχολεία και αυτά καλοδεχούμενα είναι, να μη τα φοβάσαι, συμπλήρωσε ο ερωδιός που τον τάισε ένα ακόμα σκουληκάκι.

-Και πώς θα ξεχωρίζω τους καλούς από τους κακούς ανθρώπους; Αναρωτήθηκε το χιονοτσίχλονο.

Τα πτηνά γέλασαν.

-Από τα μακρόστενα μαύρα όπλα που κρατούν, φώναξαν τα φλαμίγκος. Κοίτα, αυτά που κρατάνε οι καλοί, οι φωτογραφικές μηχανές και τα κιάλια δηλαδή, είναι σαν κουτάκια μαύρα και μικρά ενώ αυτά που κρατάνε οι κυνηγοί είναι λεπτά και μακριά αλλά καλύτερα να μη δεις ποτέ σου κυνηγό γιατί μπορεί να είναι πολύ αργά! 

-Εσύ κοίτα να προσέχεις και όλα θα πάνε καλά, εμείς είμαστε εδώ για σένα! του είπε καθησυχαστικά μια αγριόπαπια.

Όλα τα πτηνά χτύπησαν τα ράμφη τους ρυθμικά για το καλωσόρισμα. Οι άνθρωποι τα κοίταζαν και με τις φωτογραφικές τους κάμερες αποθανάτιζαν τις ανεπανάληπτες στιγμές.

-Ακούστε ήχους που βγάζουν από τα ράμφη, σαν να συνομιλούν μεταξύ τους, είναι σαν να λένε πως ευτυχώς που υπάρχετε και εσείς που μας προστατεύετε! είπε ο ορνιθολόγος που πρώτος αυτός βρήκε το χιονοτσίχλονο. Τον κοίταξε μία τελευταία φορά και άρχισε να αποχωρεί μαζί με τους υπόλοιπους ορνιθολόγους.





Το χιονοτσίχλονο ένιωσε απέραντη χαρά. Βρισκόταν σε έναν υπέροχο υγροβιότοπο με τα πιο φιλόξενα πτηνά, με ανθρώπους να τον προσέχουν, με μια γλυκιά υγρασία και υπέροχα, νοστιμότατα σκουληκάκια! Θα έμενε εκεί έως ότου περάσει ο χειμώνας και αφού θα δυνάμωνε θα επέστρεφε στους δικούς του, στην πατρίδα του την Σκανδιναβία. Έως τότε θα είχε πολλά να τους διηγηθεί, για τις περιπέτειές του στις λίμνες της Φιλανδίας και τους υγροβιότοπους του βορά. 
 


λίγες πληροφορίες για τον χιονοτσίχλονο από την ιστοσελίδα του φορέα διαχείρισης δέλτα Αξιού www.axiosdelta.gr

Ένα σπάνιο για την Ελλάδα πουλί καταγράφηκε στις αρχές Ιανουαρίου στο Εθνικό Πάρκο Δέλτα Αξιού – Λουδία – Αλιάκμονα από ομάδα ερασιτεχνών ορνιθοπαρατηρητών. Η καταγραφή του χιονοτσίχλονου Plectrophenax nivalis, στο παράκτιο τμήμα Γαλλικού – Αξιού, σήμανε… συναγερμό μεταξύ των ορνιθοπαρατηρητών, πολλοί από τους οποίους κατέφτασαν από άλλα μέρη της Ελλάδας για να δουν και να φωτογραφίσουν το πουλί.

Το πουλί δεν φάνηκε να ενοχλείται από την ανθρώπινη παρουσία, πράγμα που πιθανόν να σημαίνει ότι στις περιοχές όπου ζει δεν έχει «βιώσει» ενοχλήσεις και απειλή από την ανθρώπινη δραστηριότητα. «Είδα το χιονοτσίχλονο και το φωτογράφισα στις 17 Ιανουαρίου στον Αξιό, όπου συνάντησα και άλλους γνωστούς και φίλους να το αναζητούν. Μου έκανε εντύπωση η ηρεμία του πουλιού. Οκτώ άνθρωποι καθόμασταν γύρω και το φωτογραφίζαμε αλλά αυτό μας κοιτούσε και συνέχιζε αμέριμνο το φαγητό του», λέει ο Γιάννης Μαρκιανός.

Το χιονοτσίχλονο είναι είδος που αναπαράγεται κατά μήκος του αρκτικού κύκλου, και συγκεκριμένα στη Σκανδιναβία και η εξάπλωσή του φτάνει ως τη χερσόνησο Καμτσάτκα της βορειοανατολικής Ρωσίας και τα νησιά της θάλασσας του Βερίγγειου. Κατά την διάρκεια του χειμώνα ή σε μετακίνηση μπορούμε να το βρούμε σε τελείως διαφορετικά περιβάλλοντα όπως τώρα, στην περιοχή του Αξιού ή το 2009 σε παράκτιο υγρότοπο της Κω.